اول بهمن؛ ۱۰۸۳ شمع برای کیک تولد فردوسی روشن کنیم یا نه؟!
تاریخ انتشار: ۱ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۶۶۲۵۹
عصر ایران؛ مهرداد خدیر- اندکی بعد از انتشار مطلبی درباره آقای بهمن بازرگانی - آخرین زندانی سیاسی در رژیم گذشته که در بامداد اول بهمن ۱۳۵۷ آزاد شد ولی سیاست را کنار گذاشت - دوستی پیام داده و نوشته: «اول بهمن، زادروز فردوسی است. آن وقت شما فردوسی را رها کرده و به دیگری پرداخته‌اید؟»
پاسخ دادم: دو موضوع جداست و به بهانه اول بهمن می تولن به ۱۰۰ اتفاق اشاره کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با این حال به احترام فردوسی و مخاطبان توضیحی درباره اول بهمن و زادروز او خالی از فایدت نیست. نخست این که از کجا آمده و چگونه به این صرافت افتادند؟ بی تردید از این سه بیت آمده:
چو آدینه «هرمزد بهمن» بود
بر این کار فرخ، نشیمن بود
مِیِ لعل پیش آور ای هاشمی*
ز خُمی که هرگز نگیرد کمی
چو شست**وسه شد سال، شد گوش، کر
ز بیشی چرا جویم آیین و فر؟
روشن است که با این تصور که به «هرمزد بهمن» و ۶۳ ساله شدن اشاره کرده به چنین نتیجه ای رسیده‌اند.
این در حالی است که فردوسی به روز تولد خود اشاره نکرده بلکه در ادامه تلاش برای یادآوری سنن ایران قبل از اسلام و پیوند دو فرهنگ، تقارن روز جمعه ( مقدس در فرهنگ اسلامی)با اول ماه را که در سنت ایران پیشااسلام گرامی داشته و گفته جا دارد جشن وبه فال نیک گرفته شود و اگر هم به ۶۳ سالگی خود اشاره کرده این منظور را ندارد که در اول بهمن آن سال یعنی اول بهمن ۳۸۲ خورشیدی او ۶۳ ساله شده بلکه خواسته دلیل سنگین‌شدن گوش خود را یادآور شود و از پیری و مصایب و مسایل آن بگوید.
این البته نظر دکتر سجاد آیدنلو است که در شاهنامه شناسی و شاهنامه پژوهی سرآمد است ولی کسانی ترجیح داده اند به استناد این سه بیت اول بهمن یا هرمزد بهمن را روز تولد فردوسی بدانند و برای او شمع کیک تولد روشن کنند.
با این حال نه این شاهنامه پژوه نه دیگرانی که قبول ندارند اول بهمن روز تولد فردوسی است با بزرگ داشت یاد او مشکلی ندارند و با ادبیات خاص دکتر کزازی «مشخص نبودن زادروز فردوسی بهانه‌ای بهینه در بیش‌اندیشیدن و پرداختن به فردوسی و شاهنامۀ او خواهد بود. از نگاهی بسیار فراخ، هر روز که ما در آن به اَبَرمرد فرهنگ و ادب ایران بیندیشیم و به شاهکار ورجامند و بی‌مانند او، آن روز، خجسته روز فردوسی و شاهنامه خواهد بود.»
دکتر محمد جعفر یاحقی از منظر دیگر آب پاکی را روی این کیک می ریزد و می‌گوید:
«تعیین روز دقیق تولد فردی در یك‌هزار سال پیش -هرچند هم او شاخص باشد- به هیچ‌وجه امكان‌پذیر و شدنی نیست. هیچ سند تاریخی هم در این زمینه وجود ندارد و نام‌بردن از این روز (یکم بهمن) به عنوان زادروز فردوسی تنها بر اساس محاسبات سرانگشتی، غیرعلمی و غیر رسمی صورت گرفته است. بر اساس چنین محاسباتی سومین روز دی ماه نیز به عنوان روز تولد فردوسی مورد اشاره قرار گرفته در حالی كه این تاریخ نیز هیچ سندیتی ندارد. اساسا روز دقیق تولد اهمیت آن چنانی برای بزرگداشت و گرامی‌داشت ارزش كار شعرا، فضلا و حكما ندارد چنان‌كه زادروز 90 درصد شعرا و فضلای بزرگ ایران زمین همچون مولوی، سعدی، حافظ و عطار هم مشخص نیست. »
دکتر جلال خالقی مطلق که در آلمان به تدریس و پژوهش ادبیات فارسی و شاهنامه مشغول است هم اظهار بی اطلاعی کرده ولی ۲۵ اسفند ۴۰۰ به عنوان روز پایان سرایش شاهنامه را درست می داند و درگذشت او را هم ۱۶ سال بعد از آن ذکر می کند. ( تاریخ هجری قمری)
این اشاره هم خالی از لطف نیست که همین که سال تولد فردوسی به میلادی را ۹۴۰ میلادی ذکر می کنند به این معنی است که او را متولد بعد از ۱۱ دی می دانند که سال میلادی تغییر می کند چون اگر قبل از آن بود باید ۹۳۹ ذکر می شد.
با این همه و فراتر از روز تولد و مرگ می توان سخن بانو دکتر ژاله آموزگار را تکرار کرد:«زادروز و حتی زادگاه فردوسی اهمیتی ندارد، زیرا همه جای ایران سرای اوست . او با هر نوزادی در ایران زاده می‌شود اما مرگ فرهنگی ندارد. من فردوسی را تنها پیکرتراشی نمی‌بینم که پتکی بر سنگی بکوبد تا پیکری بی‌جان بسازد. او برای من آرشی است که همۀ هستی، عمر و جان و روانش را در این اثر نهاد و هم چون آرش که خود تیر شد تا گسترۀ ایران گستردهتر شود، فردوسی نیز خود شاهنامه شد تا فرهنگ ایرانی زنده بماند. او پیر شد. پیمان‌شکنی از فرمان‌روایان دید، مرگ غریبانه‌ای به سراغش آمد اما موفق شد سایه‌بانی بسازد که نام و فرهنگ ایران، در سایۀ آن، از گزند زمان، در امان بماند.»
با این اوصاف اگر می پرسید فردوسی دقیقا در چه روزی متولد شد و امروز برای او جشن تولد بگیریم یا نه؟ پاسخ این است: فردوسی با هر نوزادی که در ایران به دنیا می آید متولد می شود. همچنین با هر نوزادی که خارج از ایران اما بعدتر فارسی سخن می گوید یا فارسی را فرامی گیرد. زبان مادری همه نوزادان در ایران البته فارسی نیست اما زود درمی یابند که فارسی زبان شیرینی است که ایرانیان را به هم پیوند می دهد و بارها شنیده ایم که اگر فردوسی و زبان فارسی نبود رشته های ارتباط ایرانیان با گذشته هم می گسست.
روز تولد را نمی دانیم اما ابوالقاسم فردوسی متولد ۳۲۹ هجری قمری است که با سال خورشیدی ۳۱۹ می شود. اگر اول بهمن را روز تولد او بدانیم ۱۴۰۲ را که از ۳۱۹ کسر کنیم امروز باید ۱۰۸۳ شمع روشن کنیم. کدام کیک اما ۱۰۸۳ شمع جا دارد؟ لابد می گویید عدد را می نویسیم کافی است. بله، این هم می شود اما نیازی نیست چون زبانی که این متن با آن نوشته شده و می خوانید وام دار اوست و سخن از شمع و کارهای جدید نیست و این را دیگر فردوسی نگفته و حافظ گفته: آتشی که نمیرد همیشه در دل ماست و این بسی پرنور تر است از ۱۰۸۳ شمع.
----------------------
* برخی معتقدند مراد فردوسی از «هاشمی» خود اوست و این را نیز نشانی دیگر از شیعه بودن فردوسی می‌دانند. البته بیشتر به معنی شیعه ۴ یا ۷ امامی و نه الزاما به معنی امروز.
**عدد ۶۰ به همین صورت نوشته می‌شده بعدتر برای امکان تفاوت میان انگشت شست و عدد ۶۰ با صاد نوشته شد
کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: تو داد و دهش کن، فریدون تویی!منبع: عصر ایران
کلیدواژه: فردوسی ژاله آموزگار جلال الدین کزازی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۶۶۲۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(ویدئو) جشن تولد ۴۱ سالگی افسانه پاکرو
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»